Jarenlang te weinig investeren en innoveren, maar toch meer geld uitgeven dan er binnenkomt. KPN laat zien wat Nederland te wachten staat, stelt Errol Keyner.

Eigenlijk is het al jaren duidelijk dat KPN zichzelf aan het versterven was.

Vaste telefonie is passé, maar zelfs met mobiele diensten is groei lastig.
Concurreren in een verzadigde markt is kinderspel vergeleken met vechten
tegen gratis diensten als Whatsapp en Skype. Groeikansen zijn er in het
doorgeven van televisiesignalen. In theorie dan, want voorlopig zijn
kabelaars Ziggo en UPC oppermachtig.

Het voormalige staatsbedrijf was nooit een innovatiekanon, maar manifesteerde
zich wel als gulle investeerder in frequenties. Fors geld uitgeven bleek
echter niet hetzelfde als goed investeren, laat staan innoveren.

Beleggers zoet houden

Aangezien KPN aandeelhouders niet met groei kon behagen, lokte het concern ze
jarenlang met dividend. Nu is de balans bijna leeggezogen, ligt er nog
steeds geen geloofwaardig groeiverhaal en is binnen een jaar twee derde van
de beurskoers foetsie.

Hadden beleggers dit niet veel eerder moeten zien aankomen? Eigenlijk vreemd
dat de koers van het aandeel KPN nog zo lang heeft standgehouden.

Kiezers zoet houden

Ja ja, dit soort analyses komt vooral na de teloorgang. Dat moet beter kunnen.
Laten we het meteen groot aanpakken: in plaats van een verpieterd beursfonds
fileren we de BV Nederland.

Met een structureel lagere economische groei in het vooruitzicht komen
belastingopbrengsten onder druk, terwijl de vergrijzing nog moet beginnen.
Extra aardgasbaten ter compensatie zitten er niet, integendeel. Iedere
politicus weet dit, toch blijven de ogen gesloten voor de lange termijn.
Liever schreeuwende kiezers zoet houden met dure beloftes. De sociale
zekerheid als dividend is een heilige koe, betaalbaar of niet.

Politici die bezuinigingsmoe zijn? Kletskoek. Een overheid bezuinigt wanneer
ze minder uitgeeft dan ze binnenhaalt zonder belastingverhogingen. We lenen
iedere dag vrolijk bij en hebben geluk dat het wanbeleid in Zuid-Europa nog
groter is. En de Europese Centrale Bank rentes dichtbij nul houdt, waardoor
we goedkoop lenen. Dat blijft niet eeuwig en ooit zal de financiële balans
van Nederland kraken.

Nederland innoveert met middelmatigheid

De Nederlandse opbrengsten en balans staan onder druk. Je zou hopen dat we in
de tussentijd flink innoveren en ons toekomstig verdienmodel veiligstellen,
in de mondiale strijd met hardwerkende lage-lonenlanden. Op lage kosten
winnen we niet, vooral door de hoge belastingdruk. De sleutel vormt
innovatie van universiteiten en ondernemingen, die zich voeden met alumni.

Helaas richt ons onderwijssysteem zich op de grote middelmaat en wordt zelden
het maximum uit iedere student gehaald. Typisch is dat harde citoscores
straks pas na de middelbare schoolkeuze bekend zullen zijn. Na de puberteit
zoekt veel talent de weg van de minste weerstand en mijdt technische
studies, terwijl juist die de weg openen naar innovatie en welvaart.

De KPN-belegger mag hopen dat uiteindelijk iemand de onderneming overneemt
voor een nette premie. Maar wie redt Nederland?

Errol Keyner is adjunct-directeur bij de Vereniging van Effectenbezitters (VEB),
maar schrijft dit artikel op persoonlijke titel. De auteur heeft geen
positie in KPN.

Lees ook:

Meer analyses van Errol Keyner

Volg de markten op Z24 Beurs

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl